Hazırlık ve uygulama yöntemi

Asbest tür tayini yapmak için öncelikle asbestli ortamdan iş güvenliğine uygun bir şekilde numunelerin alınıp laboratuvara getirmek. ardından maske ve eldiven kullanarak kabinli ortamda numunenin ilk optik aşama olan mümkünse stereo mikroskopta bakarak numunede asbestin yoğun olduğu bölgeleri tespit ederek bunların lam üzerine alınması gerekmektedir. Bu işlemi yapılırken gerektikçe cımbız ve kesici malzemeler kullanılabilir. Yeterli miktarda örnek alındıktan sonra asbest sıvısı damlatılıp lamel ile kapatılması gerekir. Kenarlarından bant yapıştırıp sıvının dışarıya akmaması engellenmelidir.

 

                                                                           Resim 1. : içerisinde krizotil asbest bulunan taş örneği.

 

                                                                                Resim 2.: (A) Asbest olmayan kireç taşı sıva toprağı

                                                                                Resim 3.: (B) Gri-yşil, yumuşak, yağlı asbest karışık sıva toprağı

 

                                                                                Resim 4.: Mikroskopta bakmaya hazır hale getirilmiş asbest numuneleri

Numuneler hazırlandıktan sonra polarize mikroskop altında bakılır. Mikroskobun polarize ve kırmızı filtreleri devreye alınarak halojen aydınlatma ile bakılması gerekmektedir. Mikroskobun döner tablasını çevirerek görüntüdeki renklenmelerden bakılan bölgede asbest olup olmadığı, asbest varsa hangi asbest olduğu tespit edilmektedir.

Polarize mikrosoplara kamerada takılabilmektedir. Kamera ile görüntüyü bilgisayar ekranından izleyip istenilirse video kaydı veya resim çekilebilir.



Analiz sonuçları

Kameraların ölçüm programları ile istenilen lifler üzerinden ölçüm de alınabilir. Aşağıdaki resimde örnek olarak yapılmış ölçüm görülmektedir.

 

                                                                     Resim 5.: Polarize mikroskop ile Ölçümlü olarak kaydedilmiş asbest görüntüsü

 

                    

Resim 6.: Polarize mikroskop ile kaydedilmiş asbest görüntüsü                         Resim 7.: Polarize mikroskop ile kaydedilmiş asbest görüntüsü



Kullanılan ekipmanlar

Asbest analizi insan sağlığı açısından önemli, çeşitli yönetmelik ve yasalarla da genişletildiğinden ve numune hazırlama süreçleri detaylı bir uygulama olduğundan kullanılan ekipman kalitesinin iyi olması detaylı, ve kesin sonuçlar için kaçınılmazdır. Bu ekipmanların başında da mikroskop olduğunu söylemek hazırlanan numuneden görüntü alınıp alınmayacağını belirlediğinden yanlış sayılmaz. Seçilecek mikroskobun, objektif kalitesi ve çeşitleri, aydınlatma ve filtre kaliteleri iyi olması uzun soluklu bir çalışma ve mümkün olduğunca aynı çalışma standartlarını arayanlar için çok önemlidir..

İlk numune geldiğinde lam üzerine hazırla işlemi stereo mikroskopla yapılır. Başlangıçta numunenin mümkün olduğunca geneline bakabilmek için düşük büyütmeleri (5-10x) de gösteriyor olması, polarize mikroskoba hazırlık açısından da mümkün olduğunca en yüksek büyütmeye çıkan  (en az 40x-50x) olması istenir gerekmektedir.

Resim 8.: Nikon SMZ745T Stereo Mikroskop

 

                                                                                                     

Lam üzerinde hazırlanmış numune polarize mikroskopta bakılarak asbest olup olmadığı ve hangi asbest olduğu tespit edilir. Bu işlem için lens kalitesi çok önemlidir. 4x - 10x -40x büyütmelerde mümkün olduğunca WD/NA değerleri yüksek objektiflerde çalışmalar kolaylaşır.

Resim 9.: Nikon E200POL Polarize Mikroskop