Hazırlık ve uygulama yöntemi

Ölçüm cihazları genellikle parça yüzeyinden prob ya da lazer yardımıyla doğrulama yapar. Parçanın referanslama işlemini ve uzay düzlemindeki yerini cihaza tanımlamak gerekir. Ayrıca , girift yapılı parçalarda  iç derinliklerdeki  radiuslu bölgelerin ölçülmesi son derece zordur. CT ile yapılan tarama sonrasında ,parçadan istenilen yerden kesit alınması ve o kesitten ölçüm alınması mümkündür.

Nikon XTH X ray Cihazları ile  parçanın tamamının Radyografik  olarak taranmasını mikron hassasiyetinde yapmak mümkündür. Numune manüpülatör de sabitlendikten sonra gerekli ayarlamalar Radyografi ekranında yapılır. Burada amaç  bütün parçanın bir seferde taranması ve alınabilecek en keskin ve net görüntüsünün alınmasıdır. Parçanın 360 ° taranması ile penetreli fotoğraflar katı modele çevrilir. Ayrıca parçanın uzaydaki yeri de belirlenebilir. Böylece parçayı boyutlandırmada  CAD data ile karşılaştırma da  hem  de tersine mühendislik ile ölçümlendirebiliriz.

                                                                                                          Şekil : 1 (X-Ray CT Mantığı )

                                                                                                  Şekil 2 ( Örnek Parça 3D CT Görüntüsü) 

Parçanın uzay boşluğundaki yerini belirledikten sonra , istenilen bölgeden boyutlandırma yapılabilir. Bu nokta da farklı referanslama metodları kullanılabilir.

                                                                                                    Şekil 3 (VG STUDIO MAX Parça Referanslama Yöntemleri)

 

                                                                                                                   Şekil 4 ( Örnek Ölçüm)

Girift yapıdaki parçanın bazı kesimlerine prop ya da lazer temas edemez. Bu bölgelerden ölçüm yapılmak istenirse en iyi çözüm CT olacaktır. CT ile katı model üzerinden kesit alınarak , istenilen bölgeden  2D ölçüm alınabilir.

                                                                                            Şekil 5 ( Prop ve Lazer in Ölçemediği Bölge )

 

                                                                                                             Şekil 6 (2D ve 3D Örnek Ölçüm )



Analiz sonuçları

Parçanın doğru tolare aralıklarında üretilip üretilmediğini , doğrulama işlemlerini , teknik resimlerde belirtilen kritik bölgelerin ölçümlerini bu şekilde almak mümkündür. Boyutsal ölçümlendirme yapmak istenildiği takdirde diğer bir yol olan CAD Data karşılaştırılması da kullanılabilir. Bu sayede taranmış parça ile CAD Data yı VG STUDIO MAX yazılımında üst üste bindirilip her bölgeyi tek tek kontrol edebiliriz.

                                                                                            Şekil 6 ( Katı Modelde Boyutsal Ölçüm)



Kullanılan ekipmanlar

                         

                         Resim 1: Nikon XTH 225                                                    Resim 2: Volume Graphics 3D image yazılımı

 

Ekipman seçiminde dikkat edilmesi gereken noktalar,

  1. Parça eğer boyutlandırılacaksa, X ray cihazı parçayı yüksek hassasiyette taraması gerekmektedir. Nikon XTH 225 modeli Mikro fokus spot size ‘ a ( 3-5 µ) a sahip olduğu için parça hassasiyeti istenilen değerleri karşılamaktadır.
  2. Parçanın yoğunluğu , X ray Cihazının penetre edebilme gücünden daha düşük olmalıdır. Parça ,penetre gücünden daha yüksek bir yoğunluğa sahip ise ;Kv bakımından bir üst model X ray cihazına geçilmesi gerekmektedir.
  3. Boyutsal ölçüm yapılacak yazılımın , CAD data karşılaştırma ve referanslamayı destekler nitelikle olması gerekmektedir.